Ali Hasanoğlu Kadir 1936 yılında Şumnu sancağının [vilayetinin] Seçişte köyünde fakir bir köylü ailesinde dünyaya geldi. Daha sonra ailesi aynı sancağın Pamukçu köyüne yerleşti. İlkokulu ve rüştiye tahsilini Pamukçu’da okudu. 1957 yılında Şumun’daki Türk gimnaziyasmdan mezun oldu. Aynı yıl sınavlara girerek aynı şehirdeki Petir Deron adlı Öğretmen Enstitüsü’nün Türkçe-Fransızca Bölümü’nü kazandı ve iki yıl sonra enstitüyü üstün bir başarı ile bitirdi. Derhal askere alındı. Askerliğini emek eri (
Ali Hasanoğlu Kadir 1936 yılında Şumnu sancağının [vilayetinin] Seçişte köyünde fakir bir köylü ailesinde dünyaya geldi. Daha sonra ailesi aynı sancağın Pamukçu köyüne yerleşti. İlkokulu ve rüştiye tahsilini Pamukçu’da okudu. 1957 yılında Şumun’daki Türk gimnaziyasmdan mezun oldu. Aynı yıl sınavlara girerek aynı şehirdeki Petir Deron adlı Öğretmen Enstitüsü’nün Türkçe-Fransızca Bölümü’nü kazandı ve iki yıl sonra enstitüyü üstün bir başarı ile bitirdi. Derhal askere alındı. Askerliğini emek eri (Trudovak) olarak Rodop dağlarının bağrındaki Yakoruda kışlasında yaptı. Yakoruda’yı Razlog şehrine bağlayan şose yolunun yapılmasında çalıştı. Terhis olduktan sonra kendi köyünde iki yıl öğretmenlik yaptı. 1962 yılında Türkçe öğretmenlerine karşı başlatılan siyasî baskıya dayanamadı. Bu baskıya bir de talihsiz bir aşk karıştı. Bütün bunlara katlanamayan Ali Kadir 14 Mart 1962 tarihinde boralı bir gecede evlerinin önündeki ulu dut ağacının altında üç sigara içtikten sonra kendini asarak hayatına son verdi. Ali Kadir daha rüştiyede öğrenci iken şiirler yazmaya başladı. Önce çocuk şiirleri yazdı. Lisedeyken kısa hikâye denemeleri yaptı. İlk kısa hikâyesini Şumnu’da Türkçe neşredilen Savaş gazetesinde 1955 yılında yayınladı. 1957 yılında Sofya’da Türkçe çıkan Halk Gençliği gazetesinin açtığı edebiyat yarışmasında Nesil adlı hikâyesi birincilik ödülüne lâyık görüldü. Yeni Işık gazetesinin Topuz adlı mizah sayfasının açtığı yarışmada Eşek adlı hikâye ile yine birinci oldu. 1958 yılında Bulgaristan Türk çocuklarının tek Türkçe gazetesi olan Eylülcü Çocuk’ ta açılan çocuk hikâyeleri yarışmasında Çilli adlı hikâyesiyle yine birinci ilk ödülü elde etti. Daha sonraki yıllarda Ali Kadir’in hikâyelerini, merkezî ve yerel basında, neşriyat evlerinin yıllıklarında sık, sık gördük. Edebiyat sahnesine ödüllerle bir fırtına gibi giren Ali Kadir bu başarıyı ömrünün sonuna kadar devam ettirdi. Ali Kadir’in hikâyelerindeki o sıcak ve derin insan sevgisini duymamak, hissetmemek imkânsız. Ali, insanları sevdiği kadar hiçbir şeyi sevmezdi. O,
dürüst, ahlâkı ve temiz vicdanı ile hareket edenlerin hikâyelerini yazdı. Ali Kadir “Yeşil Mağara”,
adlı uzun bir hikâye yazmayı tasarladı. Hikâyenin bütün teknik planlarını yaptı. Olaylar
Şumnu’da ve İspanya’nın Grenada bölgesinde geçiyordu. Şumnulu Murat, İspanya halkının
1936 yılında, diktatör Franko’ ya karşı yürüttüğü demokratik savaşa katkıda bulunmak için
yola çıkıyor. Birçok güçlüklere göğüs gererek, korkulu anlar yaşayarak sınırlar aşıp İspanya’ya
ulaşıyor. Orada savaşıyor. İzabella adlı bir İspanyol kızı ile tanışıp beraber çarpışmalara
iştirak ediyor. Zaferden sonda İzabella ile evlenmeyi kararlaştırıyorlar. Lâkin Murat bir
şafak vakti Şumnu’dan ve Izabella’dan uzakta vuruluyor.
Ali Kadir bu savaşı ve aşkın dramını anlatacaktı. Ömrü buna yet medi.
Kısa ömrü süresinde, Ali Kadir kendi üzerinde ısrarla çalıştı. Vatansever cesur, dürüst kahramanlarla
dolu hikâyeler bıraktı bize. Az yazdı, uz yazdı. Ali’nin hikâyeleri, onun olgun
yaratıcılık çizgilerini tam belirten, derin özlü, değerli sanat eserleridir. Derin bir psikolojik
analiz neticesinde doğan bu hikâyeler, Balkanlarda barışın, kardeşliğinin ve insan sevgisinin
ne kadar elzem olduğunu bize sıcak bir sevgiyle anlattı. Ali Kadir’in hikâyeleri öteki Balkan
ülkelerinin öncü hikâyecilerinden Sait Faik, Yordan Yovkov, Vasileu Stanko, Branislav Nuşiç
ve İsmail Kadere’nin hikâyeleri ile aynı safta yer almaktadır. Aynı zamanda Balkanlarda yaratılan
Türk edebiyatının öncüleri arasındadır.
Ali Kadir’in hikâyeleri Ali Kadirof - Eserleri adı altında 1965 yılında “Narodna Prosveta” (Halk
Maarifi) yayınevi tarafından Sabahattin Bayramov’un editörlüğünde Sofya’da Türkçe olarak
yayınlandı. 1964 yazdığım, dostum Ali Kadir hakkındaki hatıralarım o kitapta yer almıştı.
Devamını Oku
