Şâir, edip ve nâsir. Şuşa’da doğdu. İlk tahsilini
molla mektebinde tamamladı; babasından
Arapça ve Farsça, klâsik edebiyat
dersleri aldı.
Kafkasya ‘da, XX. yüzyılın başlarında ortaya
çıkan istiklâl mücâdelesine katılan Çemenzeminli,
daha sonra aynı bu gaye için,
Aşkabad’a gider ve orada Türkmen---lerin
istiklâl mücâdelesine katılır. 1906’’da Bakü ‘ya
döner, tahsilini devam ettirmeğe çalışır. Bu
arada ilk makalesi, “Molla Nesreddin” gazetesinde
yayınlanır. Üniversiteye girmek için
Taş
Şâir, edip ve nâsir. Şuşa’da doğdu. İlk tahsilini
molla mektebinde tamamladı; babasından
Arapça ve Farsça, klâsik edebiyat
dersleri aldı.
Kafkasya ‘da, XX. yüzyılın başlarında ortaya
çıkan istiklâl mücâdelesine katılan Çemenzeminli,
daha sonra aynı bu gaye için,
Aşkabad’a gider ve orada Türkmen---lerin
istiklâl mücâdelesine katılır. 1906’’da Bakü ‘ya
döner, tahsilini devam ettirmeğe çalışır. Bu
arada ilk makalesi, “Molla Nesreddin” gazetesinde
yayınlanır. Üniversiteye girmek için
Taşkent’te imtihana girer kazanır; Kiev’deki
imparatorluk üniversitesinin hukuk fakültesine
alınır. Birinci Dünya Savaşı esnasında buradaki
üniversite Saratov’a nakledilir. Tahsilinin
geriye kalan kısmını orada tamamlayan yazar,
bir müddet bu şehirde bir hukukçu gibi çalışır.
Sonra Çemenzeminli, Rovno, Bu-gaç ve
Simferopol gibi şehirlerde hâkim ve savcılık
görevlerinde bulunur; 1919’da, Odessa’dan
İstanbul’a geçer. Azerbaycan Millî Hükümeti,
onu, Türkiye (İstanbul) elçiliğine atar.
Türkiye’de bulunduğu sırada, Türk edebiyatı
ile Batı (daha çok Fransız) edebiyatını yakından
tanıma imkânı bulur. Daha sonra, elçilikteki
görevinden ayrılan bu fikir adamı, Paris’e
Yusuf Vezir Çemenzeminli
(12.9.1887 - 3.1.1943)
gider. Paris yakınlarındaki Klişi şehrindeki
bir fabrikada üç yıl işçi olarak çalışır. Ancak,
adı siyasete karıştığı için, işten çıkarılır. «Paris
Haberleri” gazetesinde Şark Haberleri adlı
köşede yazmağa başlar. Bakü’ye döndüğü
zaman, bir müddet Bakı İşçisi adlı gazetede
çalışır; sonra, üniversiteye öğretim elemanı
olarak girer. Uzun müddet üniversitede, dil
ve edebiyat dersleri okutur. Çemenzeminli,
Özbekistan’ın Ürgenç ve Harezm şehirlerindeki
üniversitelerde de hocalık yapmıştır.
Yazılarıyla Azerbaycan’ın millî, siyâsî ve edebî
tarihine ait pek çok eser kazandıran Yusuf Vezir
Çemenzeminli’nin önemli çalışmalarından
bazıları şunlardır :
İki Hikâye, Melik Memmed, Yeddi Hikâye,
Arvadlarımızın Halı, Kanlı Göz Yaşları, Hayat
Sahifeleri, Cennetin Gebzi, Azerbaycan Edebiyyatına
Bir Nazar, Litva Tatarları Tarihi, Keçmiş
Sehifeler, Studentler, Gazanç Yolunda,
Garanlıkdan Işığa, Gızlar Bulağı, Yaramaz,
Bir Cavanın Defteri, Gan İçinde, Gaynananın
Oyunları, Ayrılık Ahşamı. Bu eserlerden
bazıları birkaç baskı yapmıştır. Azerbaycan
edebiyatının önde gelen simalarından Yusuf
Vezir Çemenzeminli, bugün de, çok okunan
yazarlar arasındadır.
Devamını Oku