İstanbul'da tercüme konularını ele alan bir sempozyum yapılıyordu.
Biz hava alanında Özbekistandan gelecek olan yazarları, şairleri, tercumanları bekliyorduk. Diger Türk memleketlerinden gelenler yeni tanışlığın zevkine girmişlerdi ve Türkçeye biraz kendi şivesinin renkinden katarak konuşuyorlardı. Ve bir gözümiz çıkıştan gelecek arkadaşlarımızdaydı. Gelen yolculardan bir kız yanındakı siyah gözlüklü erkek kişiye bir seyleri anlatıp ellerindeki valizlerini zor taşıyordu. Belli ki valizler çok ağır. Ben onları gözlerimle takip edip, bir hindi misafiri gelmiştir o kız da ona tercümanlık yapıyor olabilir diye zannettim. O kişinin daha siyah gözlüklü olması ve esmer tepesinde az kalmış saçlarının parlaklığı onu tam hindiye benzetiyordu. Ben Hindistanda bulunduğumda böyle tipleri çook görmüştüm. Üstelikte o erkeğin ağırbaşlılıgı benim bu fikirime agırlık veriyordu. Ama onlar kalabalıkdan çıkarak biz tarafa yöneldiler, az zamandan onların güzel özbekce konuşdukları duyuldu. Rehberimiz onları karşıladı. Özbek kardeşlerimizin Türkiye Türkçesini hiç bir aksentsiz, yani şive renkini kullanmadan söylüyor olması beni sevindirdi.
- Ben Özbekistan'dan, Babahan Şerif, bu da kızım Şahine.
Ben onların komşu ülkeden olmalarına da seviniyordum. Rehberimiz Babahan beye beni tanıştırdığında: “Bu kişi de Türkmenistan'ın en ünlü yazarlarından Oraz Yağmur Bey dediğinde ben rehberimizin sözünü keserek:”Bagışlayın, rehberimiz. Sizin sözünüzü biraz düzeltmek zorundayım. Ben sadece Türkmenistan'ın değil dünyanın en ünlü yazarlarındanım” diyerek gülümsedim. Babahan bey benim espirime hemen cevap verdi.
- Elbette, Sizin büyük yazarlığınız uzun boyunuzdan da belli dedi de gülümsedi.
İlk tanışlığımız böyle başladı. Onun geniş alnı ve gözlüğünün içinden görünen gözleri akıl püskürüyordu. Ben o kişi benden 10-15 yas büyükdür zannettim. Nedenini duymadım ama Babahan bey de beni kendi yanında görmek isteyip, toplantı salonunda , yemekte ya da sabaları çam ağaçlarının arasında yürüyüş yaptığımızda bana yakın duruyordu.
Esgide ben Özbekistanı, ayrıca da Semerkent, Buhara, Horezm çevrelerini çook gezmiştim ve o muhteşem binalarla ilgili hatıralarımı Babahan bey le paylaştım. Ben kimseye tembel demesem de özbeklerin Orta Asyada en şalışkan bir toplumduguna hiç bir tereddütüm yoktur.Onlar zahmet çekmenin psikolocik engelini kendi genlerinden bile silmiş gözüküyorlar. Bir ihtiyar kişi: Özbekler şeytanı öldüren toplumdur” diyordu. Bu cumlenin arkasında derin bir fikirlerin yatdıgını okuyucu biliyordur. Özbek aydınlarının son yarım asırda yaptıkları örnek almaya deger sanıyorum. Gece gündüz çalışmayı kendilerine borc sayanların arasında benim muhterem dostum Babahan Şerif hem var. Onun neler yaptıgını bir bir saymayı digerlere bırakarak, sadece tercume etmiş kalın kalın yastık gibi romanlarının listesini okuyucu dikkatine yetirmek istiyorum:
1. Reşat Nuri Güntekin. Kan davası. (roman), “Özbekistan”,2011.
2. Reşat Nuri Güntekin. Yaprak dökümü (roman)
3. Reşat Nuri Güntekin. Bir kadın düşmanı (roman).
4. Reşat Nuri Güntekin. Ateş gecesi (roman).
5. Yavuz Bahadıroğlu. ‘Buhara yanıyor’(roman).T.,Minhaj yay. evi, 2002.
6. Yavuz Bahadıroğlu. ‘Elvida Buhara’ (roman). T.,Minhaj yay. evi,2002.
7.Yavuz Bahadıroğlu. Selahaddın Eyyubi (roman).
8. Yavuz Bahadıroğlu.Malazgirtte bir cuma sabahı (roman), “Extremum press”,2011.
9. Aydın Teneri. Celaliddin Harezmşah va zamanı (araştırma).”Şark” yay.evi,1999.
10. S.Derviş. Fosforlu Cevriye (roman). T.,Minhaj yay.evi, 2002.
11.İsmail Bozkurt. Mangal (roman ve hikayeler). “Meriyus” yay.evi. 2012.
12. Ömer Seyfettin. Bedel. (hikayeler). “Yangı avlod” yay.evi. 2013.
Bu büyük yazarın diger işleri hakkında da kısaca maalumat vereyim:
Türkçeden Özbekçeye çeviren kitapları:
1. Ömer Seyfettin. Hikayeler. “Yangı asr avladı” yay. evı: 2012.
2. Reşat Nuri Güntekin. Kan davası. (roman), “Özbekistan”,2011.
3. Reşat Nuri Güntekin. Yaprak dökümü (roman). “Yangı asr avladı”, 2012.
4. Reşat Nuri Güntekin. Bir kadın düşmanı (roman). “Yangı asr avladı”, 2012.
5. Reşat Nuri Güntekin. Ateş gecesi (roman). “Yangı asr avladı”, 2012.
6. Karacaoğlan. Kara gözlüm, nerdesin. (şiirler), T.,”Extremum press”,2011.
7. N.F.Kısakurak hıkayeleri. “Gulhan” dergısı, 2009, N 7 ve N12, 2010, N12.
8. Yavuz Bahadıroğlu. ‘Buhara yanıyor’(roman).T.,Minhaj yay. evi, 2002. .
9. Yavuz Bahadıroğlu. “Elvida Buhara” (roman). T., Minhaj yay. evi,2002.
10. Yavuz Bahadıroğlu.Selahaddın Eyyubi (roman). ”Yangı asr avladı”, 2019.
11. Yavuz Bahadıroğlu.Malazgirtte bir cuma sabahı (roman), “Extremum press”,2011.
12. Aydın Teneri. Celaliddin Harezmşah va Zamanı (araştırma).”Şark” yay.evi,1999.
13. S.Derviş. Fosforlu Cevriye (roman). T.,Minhaj yay.evi, 2002.
14. İsmail Bozkurt. Mangal (roman ve hikayeler). “Meriyus” yay.evi. 2012.
15. Yahya Akengin. Şiirler. “Kitab dünyası” gaz. 2013 y. N 1, “Diyar” gaz. 2013 N14 Nisan.
16. Yakub Omeroğlu.On dolar (hikaye). “Şark yıldızı” dergisi 2010 y. N 5; “İki çinar”(hikaye). “Kitap dünyası” gaz. 2012 şubat.
17. Arslan Bayır. Bahar müjdesi (şiirler). T., “Extremum press”.2011
18. Ali Nesim. Hikayeler. “BEG” gazetesi, 2012 N 16, 2013 N ,“Kervan kongragı” gaz. 2013 y. N 4, 2013 y. N8, 2013 y.N10
19. Yunus Emra. Şiirler. “Sırlı tabobat” gaz. 2013 y. N 1, 2013 y. N6-7.
20. Osman Çeviksoy. Sorgulama (hikaye). “Kitap dünyası” gaz. 2014, N 1.
21. Muhyi Gülşeni. Raşahatı Muhyi. “Zamin neşr”, T., 2019.
Azerbaycançadan Özbekçeye ceviren eserleri:
1. Anar. Gözboncuğu. (Roman). “Zeminneşr”, Т.,2018.
2. E.Ahundova. Heydar Aliyev. Şahis ve cemiyet. (Roman).
3. Pervin. Kar yağacak. (Hikayeler). “Еxtremum press”, Т., 2015.
4. A. Hasanov. Geopolitika. «Temeddun». (Tedkikat). T., 2016.
5. О.Kuznesov. “Karabağ ihtilafi” efsaneleri hakkındaki hakikat. (Tedkikat). Т., 2019.
6. Adil Cemil şiirleri. “Turan ikbal, T.,2013.
Türkmen edebiyatından:
Oraz Yagmur. Değirman taşı (şiirler). T.,Fahrızada yay. 2010.
Özbekçeden Türkçeye çeviren eserleri:
1. Çolpan.Gonul. (şiir). “Güncel sanat”, 2011 y. Mayıs-Hazıran.
2. Aybek. Yar gitti (şiir) “Güncel sanat”, y.
3. Aman Metcan. Şiirler. “Kardes kalemler” dergisi, 2009 y. Eylul.
4. Hasiyet Rustamova. Şiirler. “Kardes kalemler” dergisi, 2009 y. Eylul.
5. Alişir Derviş. Kılıkları kaymağım (şiirler). T.,Musiqa yay. evi,2007.
6. Orta çağda Doğunun büyük alimleri ve mutefekkirleri. “Özbekistan”, T.2018.
Rusçadan 8 eseri, azcümle Gabriel Garsia Markes “Büyük Ananın cenazesi” hikayeler toplamını, Branislav Nuşiç’in “Toplumun Evlatı” romanını Özbekçeye tercüme etmiştir.
Kitapları:
1. Şair ve toplum adamı (T., ‘Özbekistan’ yayın evı, 1979). 2. Ateşli sanatçı (T., ‘Özbekistan’, 1981).3. Damlada yansıyan güneş (T., ‘Özbekistan’, 1982). 4. Türkçe konuşalım (T., Mehnat yayın evi. 1991). 5. Özbekçe konuşalım (T., Gafur Gulam yayın evi. 1994). 6. Özgürlik va maneviyet (T., ‘Akademiya’ yayın evı, 2001). 7. Haktan halka (T., ‘Musika’, 2007). 8. Türkçe-Özbekçe konuşma kılavuzu (T., Fan ve tehnologiye. 2008). 9. Akl oyunları (T.,“Vektor Press” yayın evi, 2008).10. Şafak söker (şiirler), Bengü yay. (Türkiye), 2012. 11. Ben giderim aşkın yoluna (Extremum Press yayın evi. T.2017). 12. Özbekçe‒Azerbaycança lüğet. T. 2019.
Yurt dışında (Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, İrak, İran, Kore, KKTC vb.) yayımlanan makalelerinden örnekler:
1. Hüseyin Cavit’in eserlerinde adalet kavramı
2. Maksut Şeyhzade ‒ şair, dramaturg ve araştırmacı
3. Adil Yakubov eserlerinde adalet konusu
4. Oğuz Tansel şiirlerinde vatanseverlik
5. Türk Dünyasının büyük nimeti İsmail Bozkurt
6. Selçuklular zamanı edebiyatında kamil insan
7. Muhammed Bayram Han aşk şarkıcısı
6. Türk edebiyatında toplum ve insan kavrayışı
7. XX. yüzyıl Özbek şiirinde bahar
8. Özbek şiirinde sonbahar
9. Özbek edebiyatında dağ konusu ve dağ timsalı
10. Özbek düzyazısında ideal ve yozlaşmış kadın karakterleri
11. Bir Özbek aydını Tahir Kahhar
12. Bugünki Azerbaycan şiirine bir bakış
13. Pervin Azerbaycan edebiyatının ümidi
14. Özbekisten bayramları
15. Özbek türküleri
16. Hakikatin eziyetli yolu
17. Sovyet ve mustakillik dönemlerinde Özbekistan’da insan özgürlüğü ve maneviyat
Böyle büyük işleri ile Babahan aka Özbek okuyucusunu Türkiye edebiyatı ile, Avrupa ve dünyä edebiyatı ile yakından tanıştırmış oldu. Babahan aka bu akıl yetmez büyük işleri ile kendisine ulu bir meşhurluk hem kazanmış oldu.
Dostumuz Özbek edebiyatını dünyaya tanıtmaya da ayrı bir ihlas la hareket ediyor. Geçen yüzyılın togsanlı yıllarında Aşkabada gelerek edebiyatçılar, yazarlar ve neşirçiler ile buluşarak Özbek ve Türkmen edebiyatlarının kadim baglarını nasıl geliştirmek, kökü özü bir olan bu iki edebiyatı nasıl yeni bir çagdaş hala getirmek hakkında meseleye dikkatı çekmeyi başardı. Onun vermiş oldugu konferansı hala hatırlıyorlar. Türkmenistanda bu günlerde yapılmış olan kongrelerde de Babahan bey derin bildiriler le katılıyor.Ve büyük bir ısrarla bu işleri devam ediyor. Onun iş masasında yıllardır hazırladığı Azerbaycan Şiir Antolojisi ve Özbek Şiir Antolojisinin Türkmen variantı bitmek üzeredir.
Babahan Bey ile sempozyumlarda, şiir şölenlerinde, internet bağlantılarımızda yapmış olduğumuz sohbetleri zaman zaman hayalımda yeniden canlandırıyorum ve gülümsememek mümkün değil. Onun her adımda espirili konuşuyor olmasını o kişinin derin bir hayat felsefesinin varlıgına kanıt sayıyorum. Bu dünyayı sadece gülümsemekle yenilgiye uğratmak olur diyor o gülümsemeler.
Özbekistan Türkiye, Türk Dünyası kültür-gönül köprüsünü sağlam yapmanın ilk mimarlarının biri Babahan Şeriftir diyor benim içimdeki adam.
