-1988’de Kırım Tatar halkı vatana dönmeye başladı. Ondan önce sanki burada hiçbir zaman Kırım Tatarları yaşamamışlar gibi, Kırım’da hiç kimse Bekir Çobanzade’nin adını anmadı. Onun adı ilk olarak 1993’de Kırım Hükümeti’nin kararıyla 100’ncü doğum yıldönümü için düzenlenen konferansta seslendirildi. Ve artık Kırım’ın her yerinde Bekir Çobanzade’nin adını söylemeye başladılar. Halbuki Özbekistan, Azerbaycan, Türkiye ve Macaristan’da kitapları uzun zamandır yayınlanıyor, çalışmaları öğreniliyordu. Bu işler sadece Kırım’da kesinlikle yasaktı. Biz yavaş yavaş onun adına hak ettiği değeri vermeye başladık. İlk olarak Komsomolskaya sokağının adını “Bekir Çobanzade” olarak değiştirdik, kütüphaneye de onun adı verildi. Daha sonra şehir merkezine bir anıt dikildi. Bütün bunların gerçekleştirilebilmesi için en çok uğraşan millî hareketimizin azalarından, şehrin çalışkan sakini Pevat ağa Zeti oldu. Buraya heykel dikilecek dendiği zaman şehir halkı hemen kabul etmedi, Karasuvbazar sakinleri önce direnç gösterdiler. Ama biz kimsenin iznini beklemeden heykeli yaptırıp, yerleştirdik.
Pek çok sıkıntı ve problemlerle üç yıl devam eden işin neticesinde 2001 yılında Çobanzade’nin heykeli yerine yerleştirildi. Başlangıçta heykel dikilmesine karşı çıkan Karasuvbazarlılar bu defada vandalizme başladılar. Yazısı kırıldı, taşları parçalandı. Ama biz bütün bunları önemsemeden büyük bir törenle heykelin açılışını yaptık.
Bekir Çobanzade’nin adını yeniden duyurmak, yurduna ve halkına geri getirmek uğrundaki çalışmamızı sürdürerek 2003’te onun adına bir vakıf kurduk. Vakfımız kurulduğu günden itibaren çalışmalarını faal bir şekilde sürdürüyor. Millî mekteplere yardım ediyor. Vakfımız 2006’da Bekir Çobanzade ödüllerini hayata geçirdi. İlk sahiplerini büyük ödüllerle onurlandırdık. Bir çok yazar ve ilim adamı bu ödülün sahibi oldu.
Aynı yıl bu ödül uluslararası bir sıfat kazandı. Amerika, Polonya, Türkiye ve Azerbaycan’dan katılımcılar adı geçen ödülün sahibi oldular. Bu bizleri çok gururlandırdı. Ama aynı günlerde Kırım’da yeni bir vandalizm dalgası gerçekleşti, heykelleri parçalamaya başladılar. Bizi de unutmadılar… Bekir Çobanzade heykelinin ayağını kırdılar, mazot ve siyah boya döktüler. Daha sonra heykele başka zararlar da verdiler. Bütün bunları yaşamamıza rağmen biz durmadık, moralimizi bozmadık. Tamir ettik, temizledik, heykeli korumak için başka yollar düşündük.
2012 senesi mayıs ayında Bekir Çobanzade anısına Kırım’da ilk olarak bir ilmî konferans düzenlendik ve bunu her yıl yapma kararı aldık. 2013’te bu konferansın coğrafyasını genişlettik, uluslararası seviyede gerçekleştirdik. Konferansa Azerbaycan, Ukrayna, Özbekistan, Kazakistan, Türkiye ve Rusya’dan 40 ilim adamı geldi. Bu 40 ilim adamının 13’ü akademisyendi. Karasuvbazar bu kadar ilim adamını bir arada görmemişti.
2014’ten beri belli sebeplerle bu konferansları yapamıyoruz.
Bugüne kadar yaptıklarımız Bekir Çobanzade’nin çalışmalarını öğrenmek ve öğretmek, adını lâyık olduğu seviyeye getirmek için yeterli değil. İlim adamlarına ve tarihçilere bu mevzuda büyük bir görev düşüyor.
Bizim Karasuvbazar’da “Bekir Çobanzade Müzesi” açmak arzusundayız. Bugüne kadar bayağı bir materyal topladık ve hâlâ toplamaktayız.
Günümüzde hem Kırım’da hem Türk dünyasında Bekir Çobanzade’yi bilmeyen insan kalmadı. Bekir Çobanzade Kırım’ın bayrağı olmalı. Biz onu lâyık olduğu bu seviyeye getirmekle mesulüz. Bu bizim bunu Çobanzade’ye borçluyuz.
