Logo
Light
Dark
System
 

Bilim Yolunun Cesaretli Takipcisi Akademik İsa Habibbeyli

  LÜTVİYYE ASGERZADE
 01 Ekim 2019
Sosyal Medyada Paylaş

Akademik Isa Habibbayli`nin edebi ve bilimsel   yaratıcılığından, çok yönlülüğünden, gelişimsel özelliklerinden ve kendine özgü özelliklerinden çok denilip, çok yazılıp. Modern edebi eleştirinin talepleri ışığında bu konuları değerlendirmek kolay değildir, hatta daha da zor ve sorumludur. Tüm bu zorluklara ve sorumluluklara ek olarak, önemli bir bilim adamı, harika bir insan, büyük şahsiyyet hakkında konuşmak ve yazmak benim için onurdur. Düşünüyorum; ne yazmalı, ne söylemeli ki, yazılmamış, söylnmemiş olsun. Kendimi yüreklendiriyorum, esas amaçtı. Amaç iyise yazmağa değer. 

Akademik İsa Habibbeyli, toplum tarafından kabul edilen sosiyal bir figürüdür. Habibbeyli soyadı dünya çapında bilinir ve saygı duyulur. İsa Habibbayli, bilimsel, edebi ve kamuoyunun geliştirilmesinde istisnai hizmetler sunan ve etkili bilimsel araştırmalar yoluyla insani ve sosyal bilimlerin gelişimine önemli katkılarda bulunan Azerbaycan'ın önde gelen bilim adamlarından biridir. Ünlü Roma`lı filozof Seneka der ki, “Ben kendim hakkında konuşmayı sevmiyorum, benim hakkında yaptıklarım işler konuşur.” Sneka`nın bu sözleri kelimesi kelimesine, tamıtamına İsa Habibbeyli`ye ait.  İsa Habibbeyli de  “kendisi hakkında konuşmaktan hoşlanmıyor. O, kendini topluma yaptıkları işlerler taktim edir. 

İsa Habibbeyli 16 Ekim 1949'da Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin Şarur semtindeki Danzik köyünde Akbar öğretmenin ailesinde doğdu. İlk eğitimini Sarur bölgesindeki Oglankale köyü ortaokulunda alır. Liseden beri yazmaya odaklanan Habibbeyli okulunun duvar gazetesi için makale yazarak ilk adımlarını atır. Üniversite yıllarında, imzası daha çok basın sayfalarındaki bilimsel yazılarda yer alır. "Azerbaycan Gençliği", "Komünist", "Doğu Kapısı", "Azerbaycan Öncüsü", "Işık Yolu", "Genç Öğretmen" gazetelerde yayınlanan "Pamukcu (pamuktoplayan) Çocuklar", "Danzik Köyü Kulübü" (1966), "Bahman Baba", "Mantakasız Doktor" (1967), "Nahçıvan Zaferi" (1969), "Nahçıvan Anıtları" (1970), "Arpa nehri taşa bilmez”  (1970 1974)  gibi makalelerinde  memleket hayatına, sorunlarına ve manzaralarına ışık tutar. 

1971` yılında Azerbaycan Devlet Pedagoji Enstitüsü'nün (şu anda Nahçıvan Devlet Üniversitesi) Azerbaycan Dili ve Edebiyatı bölümü`nden onur derecesi ile mezun olur. Lise yıllarında Öğrenci Bilim Derneği'nin başkanlığını yapan İsa Habibbeyli , Bakü, Nahçıvan ve Tiflis'teki öğrenci bilimsel konferanslarında ilginç sunumlar yapar,  ilk bilimsel makale ve şiirleri basında yayınlanır. "20. yüzyılın başlarından kalma romantik lirizminin sanatsal özellikleri" (1980) ve  "Celil Mammadkuluzade: çevre ve modernite" (1996) konulu doktora tezlerini, Nizami Gencevi adına Edebiyat Enstitüsü`nde Tez Kurulunda savundu.Profesör unvanını alır (1997).  Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi`nin  akademik (2003) üyesi seçilir. Habibbeyli monografların, ders kitaplarının ve öğreticilerin, sayısız bilimsel makalenin ve çeşitli sorunlarla ilgili sayısız broşürün, 47 kitabın yazarı, ABD, Çin, Rusya, Almanya, Fransa, Türkiye, Polonya’nın editör ve bilimsel danışmanıdır. Macaristan, Bulgaristan, Irak, İran, Ukrayna, Moğolistan, Kazakistan, Özbekistan, Güney Kore, Litvanya, Kuzey Kıbrıs, Gürcistan, Türkmenistan ve diğer ülkelerde kitap ve makaleler yayınlanan alim, uluslararası kurultaylarda, sempozyumlarda, konferanslarda güncel konular üzerine sunduğu raporlar ile  Azerbaycan bilimini yüksek düzeyde temsil edir. İsa Habibbayli'nin “kapsamlı yaratıcılığının” Nahçıvan'ın teması her zaman özel olmuştur. "Yüzyılın dörtde biri" (1992), "Nahçıvan Devlet Üniversitesi`nin mezunları" (1992), "Aras üzerinde Üniversite. Salname”  (1996), "Yusuf Mammadaliyev adına Nahçıvan Devlet Üniversitesi", (1998), “Mustafa Kemal Atatürk ve Nahçivan” (2006), “İntibahın 15 Yılı” (2010) vb. kitapları ile doğulduğu yurdu taktim eden Isa Habibbeyli, "Nuhçıkan'dan Nahçivana" (2015), "Nahçivan halı dokuma: gelenek ve modernite" (2017) “Duzdağ mozaikası” (2017) monografik araşdırmalarında çağdaş devrün “Nahçıvanname” epopeyasını yaratmıştır.”

Hayatının büyük bir kısmı Nahcivan Devlet Üniversitesi ile alakalı olan Isa Habibbayli, en genç çağlarını üniversitenin oluşumuna adamış. Nahçıvan Devlet Üniversitesi'nin  (1996-2013) rektörü olarak görev süresi boyunca yürütülen berimli bilimsel ve organizasyon çalışmaları sayesinde, üniversite ülkenin önde gelen üniversitelerinden biri haline gelmiş, dünya çapında tanınmıştır. Akademik tarafından 2007` yılında yayınlanan “Nahçıvan Devlet Üniversitesi” foto albümü bir bütün olarak üniversitenin yaşamını, tarihini ve dış ilişkilerini yansıtır.

Nahçıvan Devlet Üniversitesi'ni yıllarca yöneten İsa Habibbaybeyli'nin üstün yönetim becerileri sayesinde, 1967'de 105 öğrenci ve onlara ders veren sadece 3  kişilik öğretmenle faaliyete başlayan bu eğitim kurumunun başarısı göz önündedir.bu gün Isa Habibbayli'nin sıkı çalışması sayesinde, üniversite yüksek eğitimli profesyoneller, mühendisler, ekonomistler, avukatlar ve sporcular sağlamak için iyi bir donanıma sahip. Her zaman yenilik, gelişim ve yaratma aşkına bağlı olan İsa Habibbayli, yalnızca dünyanın ilerici biliminde yer almakla kalmamış, aynı zamanda çağdaş gelenekler ve gelişim dinamiklerini de takip etmişti. Sonuç olarak, Isa Habibbayli'nin sıkı çalışması ve büyük otoritesi sayesinde, üniversite devlet temayüllü, Avrupa merkezli, modern ve güçlü ulusal temelleri olan çok gelişmiş - “Devlet odaklı, Avrupa yönlü , yüksek sınıflı ve küme bazlı” bir yüksek öğrenim kurumuna dgönüştü.

Halkına gönülden bağlanan ve Azerbaycancılığın ideolojisi konusunda tutkulu olan akademik, çalışdığı univеrsitеti Ulusal İdeoloji,  bağımsızlık fikri ve politik kültür konusunda büyük çalışmalar yürütmesine yönlendirdi. Bu açıdan üniversitede faaliyet gösteren “Haydar Aliyev universiteti” özel bir öneme sahip. "Ordu komutanı ile güçlü." Diyorlar. Bu sayısız başarının yazarı, üniversitenin komutanı, açık ve net bir düşünce, sofistike vizyon ve yüksek bilimsel potansiyele sahip bir yönetici olan akademik İsa Habibbayli`dir. Günümüzde zamanla birge addımlayan Nahçıvan Devlet Üniversitesi'nin mimarı İsa Habibbayli`dir. Böyle bir  eğitim mabedinde tahsil aldığım için şanslıyım. Saatlerce, İsa Habibbaylı'nın ünlü edebiyatcılar,  Azerbaycan edebiyatının ünlü realist ve romantik yazarları hakkındaki derinlemesine derslerini dinlediğimiz için mutluyuz. Derslerinde yaratıcı olmasının yanı sıra, şair, yazar, oyun yazarı ve bilginlere olan aşkını da ekleyen İsa müallimi büyük hayranlıkla dinler ve hayretimizi gizleyemezdik. İsa Habibbeyli, genellikle, Nahçıvan Devlet Üniversitesi'ndeki bilimsel ve pedagojik faaliyetlerinin başından itibaren öğrencilerinin favori öğretmeni olmuştu. 

Sonralar Azerbaycan'ın bilimini ve kültürünü dünyada saygınlıkla temsil etmekten onur duyan Isa Habibbaylı, başarılı bir bilgin, bilim insanı, politik şahsiyet, cesur vatandaş ve deneyimli bir eğitimcidir. O, kendini Azerbaycan edebi-teorik düşünme çalışmalarına  adamış bilim insanıdır. İsa Habibbeyli, Avrupa düşüncesine sahip, zamanın ve sorunun kapsamını çoktan aşmış entelektüellerdendir.  

Uluslararası Sosyal İşbirliği Kurumu “Uluslararası imaj” programının kararına göre, Nahçıvan Devlet Universiteti "Binilliğin Üniversitesi", Isa Habibbayli, "Binilliğin  Rektörü" Uluslararası Ödülüne layık görülmüşdür. Bu, aynı zamanda Isa Habibbayli liderliğindeki Nahçıvan Devlet Universiteti`nin büyük gelişme yolunu, üniversitetin Azerbaycan üniversiteleri arasındaki konumunu ve uluslararası itibarını onaylamaktadır. Modern Avrupa düşüncesini tamamen benimseyen tanınmış bir bilim adamı, 21. yüzyılın ulusal aydınlanma hareketinin zirvesine ulaşmıştır.  

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren araştırma enstitüleri, özel ve diğer eğitim kurumlarının geliştirilmesiyle de yakından ilgilenir. Özellikle, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi'nın Nahçıvan şubesi ve işbirliği, personel değişimi konusundaki olağanüstü cömertliği, eğitim imajını gösteren en önemli gerçeklerden biridir. Kural olarak, her bilim kurumu bu konularda kendi çıkarları uğruna taviz vermez. Ancak tanınmış bir bilim adamının gelişime ve refaha olan sonsuz ilgisi, diğer alanlarda, doğrudan onun kişisel örneğiyle ilgilidir. Bu, dünyaca ünlü bilim adamı akademik Isa Habibbeyli'nin büyüklüğünün ve sadeliğinin bir göstergesidir.

Nahcivan'daki çalışmaları sırasında Isa Habibbayli'nin bilimsel ve sosyal faaliyetlerinin ana yönlerinden biri, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi'nin Nahçıvan şubesindeki paha biçilmez çalışmasıydı. Habibbeyli, Nahçıvan Devlet Üniversitesi'nin başarılı ve mükemmel yönetimine ek olarak, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi'nin  Nahçıvan Bölümü, Sanat, Dil ve Edebiyat Enstitüsü'nün, örnek bilimsel yaratıcılıkla girişimsel gelişimi teşvik eden tanınmış bir bilim adamının misyonunu yerine getirmiştir. 

Araşdırdığı şahıslara ve ayrı-ayrı problemlere modern bilimsel-teorik kavramlarla yaklaşan bilim insanının araştırmalarında derin Azerbaycançılık felsefesini izlenir. Her zaman tarihsel ve kültürel hafıza ile ilgili olarak orijinallik gösteren Habibbeyli, Nahçıvan'daki yeni kentleşme kavramı ve Nahçıvan kentinin yaşı meselesinde yaptığı yeni konseptle bilimsel topluluğun dikkatini bölgeye çekmekte büyük bir fark yarattı ve bilim dünyasından büyük ilgi gördü. 

Bilimde ciddi, değişmeyen pozisyon, sağlam fikirlerlə, gururlu ve kararlı yürüyen İsa Habibbeyli, 2013` yılında Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Başkan Yardımcısı seçildi. O yıldan beri ek olarak, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Nizami Gencevi’nin adını taşıyan Edebiyat Enstitüsü’nün yöneticisi görevini üstlendi. 

“Ulusal Bilimler Akademisi, Azerbaycan biliminin merkezi, ülkenin fen laboratuarı ve halkımızın zengin ulusal servetidir. Araştırma enstitüleri “Baş karagah”  düzenli parçaları, bilim adamları ise alimler ordusunu temsil eden ve silahı kaleme çevirerek savaşan güçlerdir. Nizami Gencevi adına Edebiyat Enstitüsü, “Baş karargah”ın humanitar cephesinde önde gelen bilimsel muhafızlardan biridir. Edebiyat Enstitüsü, bilim tarihi boyunca ulusal ideolojik fakültelerde ön sıralarda yer alan organize bir bilimsel kurumdur.  Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi`nin Vitse prezidenti, Edebiyat Enstitüsü başkanı, İsa Habibbeyli, aynı zamanda Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi`nin Humanitar Bilimler Bölümü`nün (eski adıyla "Edebiyat Dergisi"), "Poetika.izm", "Edebiyat Enstitüsü" "Karşılaştırmalı Edebiyat" ("Edebiyat İlişkileri") dergisinin editörlüğünü de yapmaktadır. Akademik Isa Habibbayli, son yıllarda Milli Bilimler Akademisi'ndeki sosyal bilimlerin geliştirilmesi, bu alanda bilimsel öncelikleri tanımlamak ve uygulamak, Azerbaycancılık fikrini büyük bir bilimsel ölçüt haline getirmek, ilgili bilimsel kurumların yapısını iyileştirmek ve yeni yapısal birimler kurmak; son derece uzmanlaşmış bilimsel kuşakların yetiştirilmesi alanında temel hizmetlerin sağlanmasında İsa Habibbayli'nin çok iyi bir hizmeti var. Olağanüstü etkinliği ile  ülke Prezidenti  tarafından büyük beğeni toplayan Habibeyli`ye “Onurlu Bilim Adamı”, “Şeref Düzeni” ve “Şeref Onuruna” onursal unvan verildi. İsa Habibbayli, "Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin 100. Yıldönümü", "Azerbaycan Cumhuriyeti'nin 100. Yılı" madalyası, Uluslararası Fondun “Mahmud Kaşgarlı”,  TÜRKSOY "Molla Panah Vagif", Kazakistan Cumhuriyeti`nin bağımsızlığının 25 yılı”, Kazakistan Ulusal Universiteti`nin “Al Farabi” madalyası, Uluslararası Türk Akademisi gümüş madalyası”,  İran İslam Cumhuriyetinin Tebriz Üniversitesi`nin “ Mohammad Huseyn Sahriyar ” madalyasına, Azerbaycan Yazarlar Birliği`nin ~Rasul Rza~ Ödülüne layık görülmüştür.  Akademik İsa Habibbeyli  Oxford Üniversitesi “Bilim Ödülü”  ve “Uluslararası Socrates Ödülü” laureatıdır. Türk Dil Kurumu tarafından “Türk dünyasına hizmet” diploması, Rus Bilimler Akademisi tarafından “Derjavin Ödülü”, ayrıca Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Onur Kararları ile fahri kararnamelere layık görüldü. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Üyesi (1997-2005), III (2005), IV (2010) ve V (2015) toplantısı, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi`nin Bilim ve Eğitim Komitesi Başkanı. Cumhuriyetin sosyo-politik ve kültürel yaşamıyla yakından ilgili olan akademik Isa Habibbayli, ülkemizdeki Azerbaycan ideallerinin ve ulusal zekanın daha da gelişmesi için tutarlı bir sorumluluk duygusuyla çalışmaya devam ediyor.

İsa Habibbeyli, Azerbaycan'ın  dünyanın “100 bilim insanı” listesine dahil olan az sayıda bilim insanından biridir. Halkına şeref ve sevgi getiren Habibbeyli, her zaman büyük yürekle çalışan gerçek bir vatandaşdır.  Bugün sayısız başarıya güvenmekte olan Habibbeyli, hayatını geçirdiği bu yolun her zaman kutsallığına inanmış, bu inanm ona güç ve cesaret vermişdir. 

“Akademik Isa Habibbeyli, bu gün Azerbaycan edebiyatşünaslığında  en etkili muhteber söz sahibidir. Bugün, edebiyatın elə bir alanı, meydanı yok ki, akademikin  iti ve derin nezerinden yayınmış olsun, doğrudan eylem  predmetine dönüşmesin. Edebiyat Kuramı, Edebiyat Tarihi, Edebiyat Süreci ve Eleştiri, Edebiyat Aydınlanması: Edebiyatın Öğretimi, Yayılması ve Teşviki meseleleri,  Bilimsel organizasyon stratejisi ve edebiyatın gelişimi ...” (Tahran).

Akademik İsa Habibbeyli, Azerbaycan filolojisine yeni bir soluk veren mükemmel bir bilim adamıdır. Ünü dünyanın birçok ülkesinde düzenlenen sempozyumlardan, kongrelerden gelen Isa Habibbayli, Azerbaycan hakikatlerini dünyaya beyan edir. Karabağ'da taptalanmış haklarımızdan büyük cesaret ve temkinle konuşuyor. Azerbaycan halkını dünyada saygın bir şekilde temsil ediyor.

"Arazi itibarı ile  küçük”, “maneviyatca büyük  bir ülke" olan Nahçıvan, her zaman büyük politikacıları, önde gelen bilim, edebiyat, kültür  ile  bilinmektedir. Nahçıvan'da doğup büyüyen akademik Isa Habibbeyli, ülkemizde ve uluslararası toplumda ciddi bir bilim insanı olarak biliniyor. Kendi ülkesini tüm dünyada şerefle temsil ediyor. Şu anda, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Başkan Yardımcısı, Milli Bilimler Akademisi Nizami adına Edebiyat Enstitüsü Direktörü Isa Habibbayli, hem əsl insan, hem de onurlu bilim insanı ömrünün  mükemmelliği çağında yaşıyor. Tanınmış bilim adamı, Millet vekili, akademik  İsa Habibbeyli'ye sağlık, bilim ve Azerbaycancılık namına sıkı çalışmalarında başarılar diliyoruz.

Edebiyat

1.Alishanoglu Tahran. Akademisyen Isa Habibbayli - Bibliyografyadan Biyografi / Gazete 525 - 2018. 8 Eylül - 10-11.

2.Alishanoglu Tahran: Edebiyat tarihi: evrensel akademiklıktan akademik evrenselliğe. Akademisyen Isa Habibbayli'nin Edebi Kişilik ve Zaman Kitabından Düşünceler / 23 Kasım 2017 | 10:51 / Röportajlar, konuşmalar

3. Asgerzade L., Yunisli F. Muasır milli ziyalilikta akademik İsa Habibbeyli            modeli/Ömrün yılları ve eserleri. Bakü, Elm ve Tahsil, 2009. s.322-327

4.İsa Habibeyli, Edebiyat Çalışmaları Tapınağı / Edebiyat gazetesi, 5 Kasım 2018

5.Nabiyev Ücretsiz. Zirve yolunda / Edebiyat gazetesi.- 2010.- 4 Haziran.

6.Seyıdov Haji Tofik. Bilim adamının hayatı tüm hayatından daha parlak / Ses gazetesi - 2009.- 24 Eylül.

Bu yazı Kardeş Kalemler dergisinin 154. sayısında yer almaktadır. Derginin bu sayısında yer alan tüm yazılara aşağıdaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Kardeş Kalemler 154. Sayı

HaftanınÇok Okunanları

Satın Al